زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

ابن ابی الزنّاد (دائرةالمعارف‌مؤلفان‌اسلامی)





ابومحمد عبدالرحمان بن عبدالله بن ذَکْوان مدنی (۱۰۰-۱۷۴ق)، معروف به ابن ابی الزنّاد از فقها و محدثان برجسته اهل‌سنت قرن دوم هجری قمری در مدینه و بغداد بود.


۱ - معرفی اجمالی



ابومحمد عبدالرحمان بن عبدالله بن ذَکْوان قرشی بغدادی مدنی، معروف به ابن ابی الزنّاد، اهل مدینه و از موالی آل عثمان بن عفّان بود و به سال ۱۰۰ق در مدینه به دنیا آمد. علوم خویش را از اساتید بسیاری فراگرفته که از آن میان کسانی چون پدرش عبدالله بن ذکوان، موسی بن عقبه، هشام بن عروه و نافع را می‌توان نام برد. او از فقها و محدثان برجسته اهل‌سنت بود. در آغاز و سالیان متمادی در مدینه می‌زیست، ولی سرانجام به بغداد مهاجرت کرده و ساکن آنجا گردید و به تدریس و نشر حدیث اشتغال یافت.

۲ - شاگردان



ابن ابی زناد دارای شاگردان بسیاری بود که از آن جمله‌اند: عبدالملک بن جریج، احمد بن یونس و سعید بن منصور که از او حدیث شنیده و روایاتی نقل کرده‌اند. گفته شده که وی محدثی ضعیف بود.

۳ - محکومیت به زندان



در آن ایامی که در مدینه می‌زیست، بین او و عبدالله بن محمد بن سمعان نزاع و مشاجره‌ای درگرفت و سرانجام با شهادت شهود محکوم شد و به دستور محمد بن عبدالعزیز به زندان افتاد و متحمل هفده ضربه شلاق گردید. پس از آزادی از زندان، مسئولیت جمع‌آوری مالیات شهر مدینه به او واگذار شد که در این امر جانب افراد خیّر، با ورع و محدثان را رعایت می‌کرد و هوادار ایشان بود. پس از آن به بغداد منتقل شد و تا آخر عمر در آنجا زیست.

۴ - تالیفات



تالیفات او عبارت‌اند از: کتاب الفرائض کتاب رای الفقهاء السبعة من اهل المدینه و ما اختلفوا فیه و نسخه‌ای از نافع که در موضوع قرائت است. او سرانجام به سال ۱۷۴ق در بغداد درگذشت و در قبرستان باب التبن به خاک سپرده شد. در تاریخ وفاتش اختلاف است.

۵ - پانویس


 
۱. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۰، ص۲۲۷.    
۲. بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۵، ص۳۱۵.    
۳. ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۴۶۵.    
۴. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۰، ص۲۲۷.    
۵. بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۵، ص۳۱۵.    
۶. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۱، ص۲۳۴.    
۷. ابن جزری، محمد بن محمد، غایة النهایه، ج۱، ص۳۷۲.    
۸. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۷۷-۲۷۸.    
۹. خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ص۲۲۷.    
۱۰. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۴۱۶.    
۱۱. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۱، ص۲۳۴.    
۱۲. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۰، ص۲۲۸.    
۱۳. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۴۱۶.    
۱۴. ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۴۶۵.    
۱۵. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۴۱۶.    
۱۶. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۰، ص۲۲۷.    
۱۷. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۷۸.    
۱۸. ابن جزری، محمد بن محمد، غایة النهایه، ج۱، ص۳۷۲.    
۱۹. ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۴۶۵.    
۲۰. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۲، ص۵۷۵.    
۲۱. ابن جزری، محمد بن محمد، غایة النهایه، ج۱، ص۳۷۲.    
۲۲. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۵، ص۱۴۹.    
۲۳. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۳، ص۳۱۲.    
۲۴. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، ج۱، ص۳۴۰.    
۲۵. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۲، ص۳۳۷.    
۲۶. ابن ابی حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۵، ص۲۵۲.    
۲۷. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۲۰۵.    


۶ - منبع



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۴۱، برگرفته از مقاله «عبدالرحمان مدنی».






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.